در چهار ماه بیشتر
از صد نشست بینالمللی و منطقوی در باره افغانستان دایر شده، صدها بیانیه، اظهار
نظر، گزارش ... در مورد افغانستان نیر نشر گردیدهه است. سازمان ملل، شورای امنیت
سازمان ملل، سازمان همکاری اسلامی، سازمان ناتو، گروه 7، امریکا، اتحادیه اروپا،
چین، روسیه، هند، کشورهای آسیایی میانه، رهبران سیاسی، استخباراتی و نظامی در مورد
افغانستان تشویشها، نگرانیها و خوشبینیهای شان را بیان داشته اند. سوال اساسی
اینجاست که چرا افغانستان برای جهان اینقدر مهم است؟
دو دلیل میتواند
در پهلوی دلایل دیگر از اهمیت بیشتر بر خوردار باشد. پیش از اینکه به بحث روی
دلایل بپردازیم، مهم است که بدانیم مقصد از جهان چیست؟ امریکا، بریتانیا، اتحادیه
اروپا، چین و روسیه جهان امروز است. این ها اربابان جنگ، صلح، تجارت، اقتصاد،
تکنالوژی، سلاح کشتار جمعی، مواد مخدر، پیشرفت و عدم پیشرفت اند.
دلیل اول، سرزمین
یا جغرافیایی افغانستان: افغانستان در قلب آسیا قرار دارد. نقطه وصل آسیای مرکزی با
جنوب آسیا و نزدیکترین راه وصل چین با ایران و خاورمیانه است. از قدیم راه معروف
تجاری ابریشم از دل این سرزمین عبور کرده است. و نیز نقش برازنده را در پروژه بلند
پروازانه جهانی « یک کمر بند یک راه» چین دارد. انتقال آسان نفت و گاز کشور های
آسیایی میانه به جهان و صادرات جهانی به این کشور ها از راه افغانستان به دست میآید.
همچنان افغانستان
ظرفیت تبدیل شدن به قدرت بینالمللی را دارد. مردم و جغرافیای افغانستان یکجا با
آسیای میانه و جنوب آسیا در محوریت افغانستان میتواند به قدرت تبدیل شود که نظم
جهانی را زیر سوال ببرد. زیرا روحیه اسلام خواهی در افغانستان، جنوب آسیا و آسیای
میانه برجسته است و گروههای جهادی و سیاسی در این سرزمینها از سال ها بدینسو به
همین منظور مبارزه میکنند.
منابع زیر زمینی
غنی، دست نخورده و گران قیمت مانند طلا، لیتیم، یورانیم، مس و سنگ های قیمتی نیز
به اهمیت افغانستان افزوده است.
به همین دلیل، جغرافیای افغانستان از قدیم مورد
توجه قدرتها بوده است. اسکندر مقدونی، چنگیز، انگلیس و در اواخر شوروی و امریکا
به این سرزمین توجه داشته و از فرسنگهای دور قصد تصرف این سرزمین را کرده اند. به
قیمت تلفات انسانی، ضربات اقتصادی و در نهایت شکست نظامی اقدام به اشغال نمودند.
دلیل دوم، نحوه
دولت داری در افغانستان: افغانستان آخرین سرزمین از سرزمین های اسلامی بود که به
شکل مستقیم توسط امریکا اشغال شد. بیست سال امریکا و غرب با دست نشاندههای شان بر
این سرزمین حکومت کردند و زندگی به روال ارزشها و مفکوره های کپیتالیستی و غربی
پیشرفت.
موجودیت دولت
قدرتمند در افغانستان برای برآورده ساختن اهداف جهانی مهم است. جغرافیای افغانستان
وقتی مورد استفاده قدرت موثر میتواند قرار بگیرد که در آن دولت حاکم باشد که
بتواند امنیت راههای تبادلات تجارتی و اقتصادی را تامین کند.
به همین منظور
انگلیسها زیاد تلاش کردند که حکومت مرکزی قدرتمند به وجود بیاورند و عبدالرحمن
خان برای برآورده ساختن این هدف اقدمات جدی را روی دست گرفت؛ اما نتوانست و منجر
به شکست انگلیس شد. همچنان شوروی برای اتصال به بحر و جهان در صدد ایجاد و تحکیم
قدرتی مرکزی در افغانستان شد؛ اما موفق نشد و ذلیلانه شکست خورد. در نهایت امریکا
اقدام به تسلط یافتن در یکی از استراتژیکترین منطقه جهان کرد که عاقبت آن شکست
نظامی و شرمساری جهانی بود.
اکنون امارت
اسلامی افغانستان حاکم بلامنازعه افغانستان است و ظرفیت تبدیل شدن به دولت اسلامی
را دارد. این نکته برای جهان از اهمیت جغرافیایی افغانستان برجستهتر است. بیقراری
و تشویش سران کشورها، نهادها و سازمانها بیشتر ناشی از یک نظم سیاسی اسلامی است. اگر امارت اسلامی دولتی بسازد که بتواند
نقطه وصل آسیای میانه و جنوب آسیا باشد و در آن به اساس قوانین، احکام، افکار و
ارزش های اسلامی دولت و سیاست پیش برود، جهان را وارد مرحله تازهی میکند.
امارت اسلامی در
سال 2001م به دلیل گوش ندادن به خواست جهانی به خصوص امریکا، سقوط کرد. با در نظر
داشت آن اکنون ظاهرا تدابیر بیشتر برای مواجه نشدن با جهان را اتخاذ میکند؛ اما
چیزی که امارت اسلامی شاید متوجه آن نباشد اینست که دیگر نه امریکا آن امریکا 20
سال قبل است و نه جهان آن جهان 20 سال پیش.
امریکا 20 سال قبل
با شکست دادن شوروی یکهتاز جهان بود. هیچ رقیبی در جهان قدرت تقابل با امریکا را
نداشت. به همین دلیل به شکل وحشیانه و ظالمانه به افغانستان، عراق و سوریه هجوم
آورد و در بیست سال به اندازه ضعیف شد که در افغانستان از طرف گروه که غیر قابل
مقایسه با امریکا است، شکست خورد، از عراق و سوریه نیز در حال خارج شدن است. چین،
روسیه و بعضی کشور های اروپای برعلیه سیاستهایش قرار دارد و رقابت قدرتها بر
مسایل جهانی به خصوص اقتصاد آغاز شده است، در حالیکه این امر در 2001م غیر ممکن
بود. آنچه واضح است که جهان وارد مرحله از رقابتها گردیده که امریکای امروزی
توانایی رقابت و مصروف شدن در همه عرصهها را ندارد.
در صورت اعلان
دولت اسلامی، بزرگترین کاری که امریکا میکند تحریم اقتصادی و سیاسی بود نه تهاجم
نظامی، اگر اقدام به حمله نظامی نماید زمینه شکست جهانی خود را مهیا میسازد؛ زیرا
جهان مانند 2001م با امریکا همکاری نمیکند و اختلافات قدرتهای جهانی عمیقتر شده
و به این ترتیب رقبای جهانیاش فرصت پیشرفت و نفوذ برجهان را پیدا میکنند.
تا حال که امارت
اسلامی اقدام به تاسیس دولت اسلامی نکرده، امریکا همان کاری را کرده که دولت
اسلامی اعلان میشد، یعنی وضع تحریمهای اقتصادی. امارت اسلامی در موقف همگرایی
جهان قرار گرفته و بارها وعده پذیرش معیارها، اصول و قوانین بینالمللی را به جهان
داده است. اگر امارت اسلامی تن به ارزشهای جهانی بدهد در واقع هر دو خواست و هدف
امریکا را بر آورده میسازد. یکی استفاده از جغرافیای افعانستان و دوم دولت که
امنیت استفاده از مسیرهای تراتزیتی را فراهم میکند. در این صورت امارت اسلامی
هیبت و قدرت خود را در معادلات قدرت منطقوی از دست میدهد.
در حال که اگر امارت
اسلامی نظم سیاسی اسلامی را در افغانستان تاسیس کند هر دو هدف امریکا را به خاک
یکسان میکند و بر عکس استفاده جغرافیا و امنیت را برای امت مسلمه مهیا میسازد.
امت که از صد سال به اینسو تحت ظلم، قتل، تجاوز و استعمار غرب قرار دارد. و تنها
کاری که امریکا میتواند بکند تحریم اقتصادی و سیاسی است که هم اکنون هم کرده است.
اما امارت اسلامی با تاسیس دولت اسلامی هم محاصره اقتصادی را میتواند بشکند و هم
تحریم سیاسی را؛ زیرا در این صورت همکاری تمام امت و گروههای اسلامی را با خود میداشته
باشد.
با این وصف جهان
بیشتر نیاز به افغانستان دارد و افغانستان به جهان مهم است تا اینکه افغانستان
نیاز به جهان داشته باشد. مسلم است که اگر رهبری سالم در افغانستان به وجود بیاید،
مدیریت و رهبری موثر را ایجاد نموده از منابع و جغرافیا بهره برداری درست نماید و
دولتی مبنی بر عقیده اسلامی را احیا کند، مسیر جدیدی را در دنیای اسلام باز میکند
و نفس تازه به این روح خسته میبخشد. رهبران امارت اسلامی با این کار هم رسالت شان
را که اقامه و اظهار دین است، محقق میسازند و هم امت اسلامی را از زیر یوغ
استعمار و حکام دست نشانده رهایی میبخشند. چه خوب است که از این فرصت بینظیر
استفاده درست صورت گیرد و مسیر تاریخ به نفع مسلمانان منطقه جهت بخورد. زیرا شکست
امریکا بدون تاسیس یک نظام اسلامی در افغانستان مکمل نمیشود.