روزه ماه مبارک رمضان بالای امت مسلمه در رمضان سال دوم هجری فرض گردانیده شد. در دیگر ماه ها هم روزه است اما فرض نیست، ماهی که نزول قران در آن آغاز شده، کتاب بزرگ که الله با آن امت رسولش را اکرام کرده و آن را قانونِ دولتداری، سیاست داخلی و خارجی، نظام زندگی فردی و اجتماعی، کتاب هدایت و جدا کننده حق از باطل قرار داده و عمل به آن را مثل روزه فرض ساخته که پیروی از آن نجات از جهنم و راه سعادت است.
روزۀ این ماه چهارمین حکم اسلام و یگانه حکم اسلامی است که گفته شده به امت‌های قبلی هم فرض بوده است، چنانکه او تعالی می‌فرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ای مومنین! روزه برای شما فرض شده است، چنانکه برای کسانی قبل از شما فرض شده بود، باشد که با تقوا شوید.
یک آیه بعد از آیه فوق گفته است که او تعالی اراده آسانی برای شما دارد نه سختی را (ان الله یرید بکم الیسرا...) و در آیه بعدش گفته؛ الله تعالی اجابت کنندۀ دعای عبد‌اش می‌باشد هنگامی که او دعا کند، یعنی عبد و بنده اش روزه بگیرد و امید داشته باشد که الله به او آسانی و آسایش خواسته و دوم دعاکند که او تعالی اجابت می‌کند.
صوم و رمض:
صوم و صیام: به معنی خودداری از یک چیز و ترک آن است، اعراب به اسپی که از راه رفتن امتناع می‌کرد و یا علف نمی‌خورد (صامت الخیل) می‌گفتند.
صوم؛ امساک و خودداری از فعل است، از نظر شرع امساک از خوردن و نوشیدن امتناع از جماع از طلوع فجر الی غروب آفتاب همراه بانیت صوم (روزه) نامیده می‌شود.
رمضان از رَمَض گرفته شده و به شدت اصابت نور خورشید رمض می‌گفتند، در روایات آمده که اعراب قدیم حین نام گذاری ماه‌ها، ماه رمضان را چون مصادف با فصل گرما بوده آن را رمضان نامیدند. رمضان شرعاً ماه روزه و نزول قران است، رمضان گناهان را یَرمَض می‌کند یعنی می‌سوزاند، اعمال صالح مومن در رمضان گناهان قبلی او را می‌سوزاند.
تقوا (جستجوی رضایت الله):
یگانه حکم که واضحاً طریقه تقوا را بیان و آشکار کرده روزه است، با روزه ثابت می‌شود که انسان بندۀ خوردن، نوشیدن و جماع نیست یعنی هدف خلقت انسان لذت جویی، اشباع غرایز و حاجات نیست، بلکه انسان عبد رب اش است و هدف زندگی بالاتر از کار برای خوردن و رسیدن به لذت‌ها، غرایز و آزادی‌های انسانی است.
فرق انسان با حیوان از لحاظ خورد و نوش و جماع تنها در روزه نمایان ‌می‌شود، مومن با ترک خواست‌ها و تمایلات مباح، جهت کسب رضایت الله نفس خود را برای تقوا تمرین می‌دهد.
تلاش شدید و همیشه‌گی بشر برای شکم و فرج است که روزۀ رمضان انسان را از این دو منع و از این دو متقی می‌سازد، اگر روزه فرض نمی‌شد این وسله تقوا به ما نمی‌رسید.
سیاست و رمضان:
در اسلام تنوع عبادت است، برخی آن گفتاری، برخی عملی، برخی خود داری و همچنان برخی از عبادت فردی، برخی جمعی و برخی هم بدون دولت ممکن نیست، روزه با وجود که عبادت باز دارنده است، اما بدون موجودیت دولت اسلامی هرساله روئیت هلالِ ماه، متفاوت اعلام می‌شود، روزه خوری در نبود دولت اسلامی تقریباً عام شده و هیچ روزه خوار تعزیر نمی‌شود، اگر روزه خوار در موجویت دولت اسلامی تعزیر شود تارک فرض نخواهد بود و در آخرت از جزای که دولت اسلامی به سبب ترک روزه برایش داده خوشحال خواهد بود.
این ماه ماه نزول قرآن، جدا کنندۀ حق از باطل است، امت مسلمه باید در این ماه بیشتر متوجه حق (دولت تطبیق کنندۀ اسلام یعنی خلافت) و باطل (نظام های بشری) شوند، امت مسلمه در مجموع درک کنند که عظمت این ماه به سبب نزول قرآن است و قرآن کتاب شرع و قانون است، احکام و قوانین قرآن بدون دولت تطبیق کننده میسر نخواهد بود و در نتیجه شرایط رضایت الله بدون حاکمیت قران میسر نخواهد شد، این هشدار یک هشدار خطیر و بزرگیست که سران امت متوجه آن شوند و بدانند که حاکمیت از قرآن و سنت به دست بشر و هوای نفس افتاده و رضایت الله را از امت دور ساخته است.
روزه یکی دیگر از نشانه‌های وحدت امت مسلمه است، هر جای که مسلمان است در ماه رمضان روزه‌دار است و از دید سیاسی می‌رساند که این امت در مفکوره، احکام و احساسات باهم یکی و شبیه هم اند، نبود سیاست واحد مسلمانان را  متفرق، پراکنده و مظلوم ساخته مرزهای استعماری و حکام خائین را بالایشان تحمیل کرده است.
انقیاد به اوامر و اجتناب از نواحی الله در ماه مبارک رمضان بدون دولتداری و سیاست هرگز ممکن نخواهد بود، گفته شده دعای امام عادل، صایم قبل از افطار و مظلوم به نزد الله زود قبول می‌شود، اما شرط اش این است که شریعت نافذ باشد که امروزه به دلیل نبود خلافت، نه امام عادل داریم و نه دعاهایمان قبول می‌شود.
رسول الله صلی الله علیه روزه و امام را سپر گفته است، چنانکه امروزه یکی از سپرها نیست و در نبود یکی دیگراش هم کامل ادا نمی‌شود. امت مسلمه به روزه و رمضان توجه دارند اما به سپری که اقامه کننده دین و سپری که از چنگال استعمار و کفر نجات شان می‌دهد با وجود تکرار شدن ماه نزول قرآن بی پروا و بی توجه اند.
تمرین اراده:
رسول الله صلی الله علیه وسلم جواد (سخی ترین) و سخاوتمندتر از هر وقت در ماه رمضان بود، مومن که رسول الله را الگوی خود می‌گیرد و اراده خیر دارد در ین ماه بیشتر از هر وقت دیگر تمرین صدقه و نفقه خواهد داشت.
وقتی که مومن تشنه است آب را نمی‌نوشد، گرسنه است غذای را که حاضر باشد نمی‌خورد و اگر تمایل جنسی داشته باشد با وجود نزدیک بودن با همسرش جماع نمی‌کند، این نوعی تمرینِ اراده است که به خاطر الله سبحانه و تعالی صورت می‌گیرد.
ماه روزه ماه عطوفت و مهربانی در بین مسلمانان است که به واسطه دستگیری و کمک به یکدیگر به میان خواهد آمد تمرین بالا بردن اراده، کمک و همکاری در ماه رمضان بیشتر از هر وقت دیگر ممکن است. روزه به تعبیر رسول الله صلی الله علیه و سلم تمرین صبر است یعنی کنترول و حبس کردن هوای نفس صبر می‌خواهد.
عظمت رمضان:
کسانی از عظمت این ماه غافل اند که جاهل اند و جاهل کسی است که مکلفیت خود را فراموش کرده و یا درک نمی‌کند، رمضان به خاطر قران با عظمت است و اگر قرآن نازل شده در رمضان حاکم نباشد ما (امت مسلمه) عظمت قرآن را در بین جهانیان پائین آورده‌ایم.
در بین ماه‌های قمری یگانه ماه که نامش در قران ذکر شده رمضان است، رمضان را الله سبحانه و تعالی برای ارسال وحی از میان ماه‌ها به کتب آسمانی اختصاص داده است؛ صحیفه‌های حضرت ابراهیم در اول رمضان، تورات در روز ششم رمضان، زبور در روز دوازدهم رمضان، انجیل در روز سیزدهم و یا هژدهم و قرآنکریم در روز بیست و چهارم رمضان نازل شده است.
رمضان ماه رهنمایی و هدایت است چون الله این ماه را برای نزول کتاب هدایت، نقشه راه بهشت، جدا کننده حق از باطل و تقوا اختیار کرده است. بهترین کتاب و نظام زندگی را برای بهترین بنده اش، و در میان امت‌ها برای بهترین امت در این ماه نازل کرده است تا این بهترین امت به واسطه حمل قران و ادای مکلفیت خویش با عزت شود. روزه شریعت یکسان خداوند برای همه‌ی امت‌هاست. روزه ثقافت نفسیه است، صبر و تقوا می آورد و عظمت نزول قران به این ماه مخصوص شده است. به سبب روزه، مسلمان به تدریج متقی می‌شود، مفکوره‌ها با تمرین به شکل تدریجی به عادت تبدیل می‌شوند، روزه بالای نفس تأثیر گذاشته آهسته آهسته اعمال صالح رمضان به عادت مومن تبدیل شده تقوا و اراده قوی می‌گردد. روزه سبب می‌شود که درک و نیاز به نعمت‌های الهی بیشتر احساس گردد. از برکت ماه رمضان ما به شب قدر می‌رسیم، به شب نزول قرآن و مکلفیت اساسی خود را منحیث امت شاهد، امت مسؤل و امت تطبیق کننده وحی الهی درک می‌کنیم. مومن در رمضان قیمت‌ها را بالا نمی‌برد، مومن در رمضان چشم به‌ راه فایده و منفعت بیشتر در تجارت و دکانداری نمی‌باشد، بلکه منتظر رمضان برای عفو گناهانش است.


منابع:
بخاری، مسلم، احمد، ابن ماجه، حاکم، ابن کثیر، معارف القران، الزهر البیان، تفسیر احکام، احادیث احکام و عبادات در اسلام